Peynir artık açık satılamayacak

Yeni yılla birlikte artık pazarlarda marketlerde ve şarküteri reyonlarında açıkta peynir satılamayacak. Türkiye’de peynirin yüzde 50’sinden fazlasının açıkta satıldığını kaydeden sektör temsilcileri, kayıt dışının önüne geçileceğini belirtiyor. Pazarcılar ise peynirin ambalaja girmesiyle maliyetinin artacağını söylüyor.

Gelecek yılbaşından itibaren pazarlarda bir dönem kapanıyor. 1 Ocak 2016 itibariyle pazara giden vatandaşlar satın alacağı ‘peyniri tatmak’ istediğinde karşısına ambalaj çıkacak. Yapılacak değişiklik sadece pazarları da kapsamayacak. Açıkta peynir satışı yapan bazı market ve şarküteriler de değişiklikten etkilenecek. 8 Şubat 2015’te Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni ‘Peynir Tebliği’ ile ambalajsız, tenekeden çıkarılarak satılan peynirler artık olmayacak. Yapılacak değişiklikle pazardan alınan peynirin maliyetinin artacağı ifade edilirken, perakende satış noktalarında etkisinin daha az olacağı belirtildi.

YARISI KAYIT DIŞI

Yaklaşık 13 milyar liralık büyüklüğe sahip peynir pazarında ambalajlı ya da ambalajsız ürünlerle ilgili net araştırma olmadığını söyleyen Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği Başkanı Harun Çallı, Türkiye’de peynirin 52’sinin açıkta satıldığını, yani üretimin yüzde 52’sinin kayıtdışı yapıldığını belirtti. Çallı, “Üretilen çiğ sütün yaklaşık yüzde 50’si peynir için işlendiği kabul ediliyor. Bu durumda üretilen 18.5 milyon ton çiğ sütün 9.25 milyon tonu peynir için kullanılıyor. 6-7 kg sütten 1 kg peynir yapıldığı kabul edildiğine göre 1 milyon 321 bin ton ile 1 milyon 541 bin ton arasında peynir üretildiği kabul edilebilir. TÜİK rakamlarına göre 629 bin 675 ton kayıtlı peynir üretildiği bildirildiğine göre bu peynirin hepsini ambalajlı kabul edersek geriye kalan 691 bin 675 ile 911 bin 975 ton arası peynirin açıkta satıldığını yani kayıtdışı kabul edebiliriz” dedi.

Sadece İstanbul’da haftada 389 pazar yeri kurulduğuna dikkat çeken İstanbul Umum Pazarcılar Esnaf Odası Başkanı Mesut Şengün, “2016 itibariyle peynirler vakumlanarak satılacak. Camekan içinde satılan ürünler aslında daha hijyenik olarak vatandaşa sunulacak. Pazarlar orta ve alt gelir grubundaki vatandaşlara hitap eiyor. Herkesin bütçesine göre peynir bulunuyor. Pazarcı esnafı peyniri vakumlamak için makine alacak. Üzerine etiket yapıştıracak. Bunlar ek maliyet oluştursa da vatandaşı çok fazla etkilemeyecek” dedi.

Kayıt dışı azalacak

Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Sadettin Korkut ise, “Gelişmiş ülkelerde ambalajsız ürün bulmak mümkün değil. Açıkta satılan tüm gıda maddelerinin sağlık ve hijyen için ambalaja girmesi gerekiyor. Özellikle peynir gibi bir üründe çok dikkatli olmak gerekiyor. Türk Gıda Kodeksine göre, süt ve süt ürünleri ile peynir ambalajlarının üzerinde üretim, son kullanma tarihleri ve üretim yerinin bulunması gerekiyor” dedi. Türk Gıda Kodeksi’ne uygun üretilmiş peynirlerle birlikte kayıtdışı üretimin de önüne geçilebileceğini belirten Korkut, benzer adımların bakliyatta, yaş sebze-meyvede atılması gerektiğini belirtti.

Antibiyotik olmayacak

Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği Başkanı Harun Çallı da, “Bu işletmeler herhangi bir vergi vermeyerek haksız kazanç elde ediyor. Başta brusella olmak üzere pek çok hastalığı insana geçirebiliyor ve ürünler antibiyotikli de olabiliyor. Hiçbir kontrol ve denetime tabi değiller. Bu değişikliğin süt üreticileri üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi olmayacak” dedi.
Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Mustafa Altunbilek de, Marketlerin peynir satışlarının yüzde 90’ını ambalajlı yaptığını belirterek, “Dökme ürün marketlerde çok yer bulamaz. Müşteri tercihine göre açık yöresel peynirler satılıyor. Bu yüzde kararın perakende noktaları üzerinde çok fazla etkisi olmayacak” diye konuştu.

Tebliğ neyi değiştirecek

Peynirler muhafaza, taşınma ve piyasaya arz süreçlerinde 10 santigrat derecenin altında tutulacak.
Etiketlerde, ‘köy peyniri’, ‘geleneksel peynir’ gibi ifadeler kullanılamayacak.
En az 120 gün olgunlaştırılmış kaşar peynirine eski denebilecek.
Peynirler tam yağlı, yarım yağlı, az yağlı ve yağsız olmak üzere 4 grupta üretilecek.
Çiğ sütten üretilen ve olgunlaştırılarak piyasaya sürülen peynirlerin etiketinde, üretim tarihi, ‘Çiğ sütten üretilmiştir’ ifadesi ve ne kadar sürede olgunlaştırıldığı yazılacak.
Pastörize edilmemiş çiğ sütten üretilen peynirler en az 4 aylık olgunlaşma döneminden sonra satılabilecek.

13 milyar TL
Türkiye’de peyir pazarının büyüklüğü

18.5 milyon ton
Türkiye’de üretilen çiğ süt miktarı

9.25 milyon ton
Peynir yapımı için kullanılan süt miktarı

6-7 kg
1 kg peynir elde etmek için kullanılan süt miktarı

1.5 milyon ton
Türkiye’de üretilen peynir miktarı

630 bin ton
TÜİK’e göre kayıtlı üretilen peynir miktarı

700 bin ton
Tahmini rakamlara göre Türkiye’de açıkta satılan peynir

%70
Peynir çeşitleri içinde beyaz peynirin oranı

%20
Peynir çeşitleri içinde kaşar peynirinin oranı

17.5 kg
Türkiye’de yılda kişi başına tüketilen peynir miktarı

389
İstanbul’da kurulan pazar yeri sayısı

1000
İstanbul’dan pazarlarda açılan peynir tezgahı sayısı