Bakanlık bal, arı sütü, polen gibi ürünlerle piyasada bulunan arı ürünlerinin üretiminden pazarlamasına denetimlerine özel önem veriyor. Tüketicinin sağlıklı bal tüketebilmesi ve sahteciliği önlemek amacıyla bu kapsamda Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından ülke genelinde özel bal denetim programları oluşturuldu. Bu amaçla ülke genelinde son 3 yıl içinde bal ve arıcılık ürünleri ile ilgili 6 bin 160 denetim yapıldı. 578 işletmeye hijyen kurallarına uygunsuzluk, kayıt dışılık gibi nedenlerle idari yaptırım uygulandı. Ayrıca bu denetimlerde alınan 4 bin 652 numunenin analizi sonucunda 517’sinin kalite kriterlerine uymadığı ya da glikoz kullanılarak üretilen sahte bal olduğu tespit edildi. Bakanlık, olumsuz olarak tespit edilmiş olan bu ürünlere idari para cezası, ürünlerin toplatılması, savcılığa suç duyurusu, kamuoyunun bilgilendirilmesi gibi gerekli idari yaptırımlar uyguladı.
MEDYA YOLUYLA BAL SATIŞINA SIKI TAKİP
Bakanlık son yıllarda medya yoluyla reklamı yapılan ürünlerdeki artış nedeniyle özellikle internet, radyo, televizyon, gazete vb. medya organları aracılığı ile satışa sunulan ürünlerde olası sahteciliği önlemek için gerekli önlemleri alıyor. Söz konusu mecralarda reklamı yapılan ürünlerden sipariş yoluyla numune alarak analiz yaptıran bakanlık, bu güne kadar 11 televizyon kanalında reklamı yapılan 8 firmanın ürününü sipariş yoluyla alarak resmi sonuçlara göre gerekli idari yaptırımları uyguladı.
Bakanlık ayrıca kamuoyunun bilgilendirilmesi amacıyla laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen ve kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş gıdaları üreten veya satan firmaları resmi internet sitesi olan www.tarim.gov.tr adresinden kamuoyuna duyuruyor. 2012 yılından bugüne kadar yapılan 6 bin 160 denetim sonucunda taklit ve tağşiş yaptığı kesinleşen toplam 34 firmanın 80 farklı parti bal ürünü farklı dönemlerde kamuoyuna duyuruldu.
RİSKLİ BAL REKLAMINA ENGEL
Diğer yandan bakanlık tarafından yürütülen denetim ve kontroller sonucunda; çeşitli medya organları vasıtasıyla satışı yapılan ürünlerin güvenilirliği ve bu ürünlerde tağşiş yapılarak tüketicilerin aldatıldığına ve sağlık için risk oluşturduğuna dair önemli şüpheli durumlar ile delil tespit edilen ürünlerin piyasaya arzını önlüyor. Bunun için birlikte çalışılan kurumlardan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Reklam Üst Kurulu’na ve Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) şüphe oluşturan durum ortadan kalkana kadar söz konusu firmanın reklamlarını Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın başvurusu ile durduruyor.
BAL ÜRETİMİ 2014 YILINDA 102 BİN TONA YÜKSELDİ
Bal üretiminde dünyada ikinci sırada yer alan Türkiye, kendi ihtiyacını karşılayabilecek düzeyde. Arıcılık faaliyetlerinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2003 yılında destekleme kapsamına alınmasıyla her yıl artan bal üretimi, 2014 yılında 102 bin ton olarak gerçekleşti.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2003 yılında destekleme kapsamına alınan arıcılık faaliyetlerinde kovan sayısı ve bal üretimi her yıl artmaya devam ediyor. 2003 yılında ülke genelinde 4 milyon 288 bin arılı kovan ile 70 bin ton bal üretimi yapılırken bakanlık politikalarının da etkisiyle bu rakam 2014 yılında 7 milyon arılı kovan ile 102 bin ton bala ulaştı. Yıllar itibarıyla 2012 yılında 89 bin ton olan bal üretimi, 2013’te 95 bin ton, 2014 yılında da yüzde 8,2 artışla 102 bin tona yükseldi.
Bitki örtüsü, iklim çeşitliliği, coğrafi yapı ve koloni varlığı bakımından önemli bir potansiyele olan Türkiye’de, 81 ilde arıcılık faaliyetleri yapılıyorsa da profesyonel arıcıların yüzde 75’i gezgin arıcılık usulü ile üretim yapmakta. Toplamda 100 binin üzerinde kayıtlı işletme varlığı ile ülkemizde, bal üretiminde Ordu birinci, Muğla ikinci ve Adana üçüncü sırada yer alırken bunları sırasıyla Aydın, Sivas ve Mersin takip ediyor.
BAL ÜRETİMİNDE DÜNYA İKİNCİSİ TÜRKİYE
Bal üretiminde dünyada Çin’den sonra ikinci sırada yer alan Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleri arasında birinci sırada yer alıyor. Dünya bal üretiminde Türkiye’yi sırasıyla Arjantin, Ukrayna ve ABD izliyor.
İç tüketimde ihtiyacını karşılayabilecek yeterlilikte olan Türkiye, 2014 yılında yaklaşık 5 bin ton bal ihraç etti. İhracat yapılan ülkelerin başında Almanya, ABD, Ürdün, Macaristan, Irak, Suudi Arabistan, Avusturya, KKTC, Belçika ve İspanya geliyor.
Yeryüzündeki arı ırklarının yüzde 20’sinin bulunduğu Türkiye’de göre kestane, ıhlamur, çiçek, çam balı, narenciye, yayla balı, pamuk, ayçiçeği gibi flora kaynaklarının ismiyle bal üretiliyor. Arıcılık faaliyetlerinden elde edilen bal ve balmumu, polen ve arı sütü gibi arı ürünlerinden milli ekonomiye 600 milyon liralık katkı sağlandığı öngörülüyor.
ARICILIĞA TAM DESTEK
Bakanlık bilimsel üretim metotlarını üreticiler arasında yaygınlaştırarak pazarlama sorunlarını daha rahat aşmaları için yetiştirici ve üretici birliklerinin kuruluşu teşvik eden çalışmalara ağırlık verdi. Bal üretimini artırmak ve kırsalda yürütülen tarımsal faaliyetleri çeşitlendirmek amacıyla ilk defa 2003 yılında destekleme uygulamasına başlandı. 2003-2008 yıllarında “ana arı” ve “süzme bal”a uygulanan destekleme 2008 yılından itibaren “arılı kovan başına” verilmeye başlandı.
Tarımsal amaçlı düşük faizli kredi uygulaması kapsamında, Arıcılık Kayıt Sistemine kayıtlı en az 50 adet ve daha fazla sayıda arılı kovan ile üretim yapan veya mevcut arılı kovan sayısını 50 adet ve üzerine çıkarmak isteyen arıcılara yüzde 50 faiz indirimli işletme ve yatırım kredisi kullandırılıyor.
IPARD Programı kapsamında arıcılık faaliyetleri için yüzde 50 hibe desteği uygulanıyor. 5 bin ile 250 bin euro limitleri arasındaki hibeden hali hazırda arıcılık faaliyetini yürütenler ve yeni başlayacaklar faydalanabiliyorlar.