Hava sıcaklığının sıfırın altında 40 dereceye kadar düştüğü Van’ın Çaldıran ilçesinde, jeotermal su kaynaklarıyla ısıtılan seralarda yetiştirilen domatesler, ihraç edilecek.
Türkiye’nin en soğuk yerleşim yerlerinden biri olan Çaldıran’a bağlı Ayrancılar bölgesinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın desteğiyle 34 bin metrekare alana kurulan jeotermal seralarda, dondurucu soğuklara rağmen domates üretiliyor.
Yedi farklı noktadan çıkarılan sıcak suyun borulardan ulaştırıldığı seralarda, topraksız tarım uygulamasıyla dört kat fazla verim alınıyor.
12 milyon liraya mal olan ve üretim kapasitesiyle ilçe ekonomisine katkı sağlayan seralarda üretilen 10 çeşit domatesin başta İspanya ve Rusya olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmesi hedefleniyor.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Birimi Proje Koordinatörü Yusuf Taşkın, gazetecilere yaptığı açıklamada, 2010 yılında jeotermal sera projesini hazırladıklarını ve destek başvurusunda bulunduklarını anlattı.
Taşkın, projenin kabul edilmesi, 120 kilometre boru döşenerek yalıtımının sağlanması ve sistemlerin kurulum sürecinin uzaması nedeniyle serayı 7 yılda tamamlayabildiklerini kaydederek, 8 aydan bu yana üretim yaptıklarını aktardı.
– Dondurucu soğukta üretim
Jeotermal kaynaklar kullanılarak üretim yapılan seraların bölgede çok az olduğunu ifade eden Taşkın, “Burada hava sıcaklığının sıfırın altında 40 dereceye kadar düştüğü zamanlar oluyor. Bu dondurucu soğukta bile domates üretimi yapıyoruz. Yer altından çıkardığımız jeotermal suyla seraları ısıtıyoruz. Burada başka bir kaynak kullanarak bu üretimi yapmak mümkün değil. Seraların ısıtılmasında kullandığımız enerji miktarıyla yaklaşık 2 bin konut ısıtılabilir.” diye konuştu.
Taşkın, seralarda 30’u kadın olmak üzere 50 kişinin istihdam edildiğini dile getirerek, projenin ilçedeki birçok vatandaş için ekmek kapısı olduğunu kaydetti.
– “Yurt dışına açılmayı planlıyoruz”
Faaliyete başladıkları süre içinde 350 ton domates üretildiğini belirten Taşkın, şöyle devam etti:
“Buranın yıllık üretim potansiyeli bin 500 ton. Yurt içinde çok yoğun talep alıyoruz. Ankara ve İstanbul olmak üzere birçok ilimizin domates ihtiyacını buradan sağlıyoruz. Ürünlerimizi ihraç etmek gibi bir hedefimiz de var. Özellikle üretim potansiyelinin arttığı yaz aylarında yurt dışına açılmayı planlıyoruz. Çaldıran’dan bir çok ülkeye domates ihraç ederek ilçe ekonomisine katkı sağlamayı amaçlıyoruz.”
– “Ekmek kapısı haline geldi”
Üretim Müdürü Mehmet Davşan da ön yargılarla kurulan seraların kısa sürede, bölge ekonomisine katkı sunan tesis haline geldiğini söyledi.
Vatandaşların bu projeyle topraksız tarımla tanıştığını anlatan Davşan, “Seralar rakımı çok yüksek bir yerde kurulmuş. Kış aylarında dondurucu soğuk hakim oluyor. Buna rağmen dış görünüşü ve lezzetiyle çok kaliteli bir domates üretiyoruz. Serada bitkinin yetişebildiği tüm olanakları sağladık. Ailesine katkı sağlamak için başvuran insanlarımız için burası ekmek kapısı haline geldi.” diye konuştu.
– “Kardeşlerimin eğitim masraflarını karşılıyorum”
Proje sayesinde iş sahibi olduğunu belirten Bahar Tamçınar ise serada çalışarak hem aile bütçesine katkı sağladığını hem de çeyizi için para biriktirdiğini belirtti.
Serada çalışmayı daha çok kadınların tercih ettiğini anlatan Tamçınar, “Burada çalışarak iş hayalim gerçekleşmiş oldu. Kazandığım parayla iki kardeşimin eğitim masraflarını karşılıyorum. Burada çalışan birçok genç kız, çeyizi için birikim yapıyor. O nedenle bu proje bizim için çok iyi oldu.” dedi.