Fethiye’de aşırı soğuğa rağmen domates üretmeye çalışan yetiştiriciler, pazarda 5 lira olan dometesi 25 kuşa satabilmek için akşama kadar bekliyor. Domatesten kazandıkları paranın masrafları karşılamadığını belirten üreticiler, bu duruma en fazla 1 sene daha dayanabileceklerini savunuyor.
Türkiye’de örtü altı domates yetiştiriciliğinde söz sahibi olan Fethiye’de, domatesin tarladan 25 kuruş ila 1,5 liraya alınıp, tezgahlara ulaşıncaya kadar fiyatının 4-5 katına çıkması üreticileri üzüyor. Topladıkları kasa kasa domatesleri traktörlerle Fethiye Karaçulha Batı Akdeniz Bölge Hal Birliği’ne getiren üreticiler, soğuk havaya rağmen akşama kadar ürünlerini satabilmenin derdinde. Domatesin kilosunun market ve pazarlarda 4-5 liradan satıldığını belirten üreticiler, en çok parayı aracıların kazandığını belirterek bu durumdan duydukları rahatsızlığı dile getiriyor.
37 yıldan beri üreticilik yapan Bayram Erdemir; “her geçen dün bir önceki günleri arar olduk. İhracat yok, olsa da kıymeti yok. İhracat yapacak ülke kalmadı. Emekliyim ama ne emekli maaşı yetiyor ne de domatesten kazandığımız para yetiyor. Maliyetini bile karşılamaz durama düştük. Sabahtan akşama kadar müşteri bekliyorum. 25 kuruştan 1,5 arası satış oluyor. Ama müşteri bulamıyoruz. Pazarda, marketlerde 3 lira ama biz 80 kuruşa zor satıyoruz. Yaptığımız masrafları karşılayamıyoruz. Çiftçilere şöyle destek olunuyor böyle destek olunuyor diye haberler oluyor. Ama biz bu destekleri hiç görmüyoruz. Zaten o desteklerde geri ödemeli. Biz ayağımızı yorgana göre uzatıyoruz. Fazla açılamıyoruz. Bu şartlara en fazla 1 sene daha dayanırız. Sonra ortadan kalkarız büyük firmalara kalır bu işler” dedi.
“Bu yılki kadar zor yıl yaşamadık”
27 yıldır domates ürettiğini ancak bu yılki kadar zor bir dönem geçirmediğini kaydeden Osman Kırçıl’da; “3 günden beri domates getiriyorum hale satmak için ama üç seferinde de satmadan döndüm. Evde çocuklar ve eşim dört gözle hale getirdiğim domatesleri satmamı bekliyor. Satamadığım domatesleri ormana götürüp döküyorum. Bizim para kazanıp yerine dikebilmemiz için şuanda domatesin 1-1 buçuk lira arası olması gerekiyor. Ama şuan kazandığımız parayla yerine yenisini dikmek imkansız. Rusya’yla ilişkiler düzeldi deniliyor ama bize hiçbir faydası yok” diye konuştu.
“Parayı aracılar kazanıyor”
Üründe en büyük parayı ‘aracıların’ kazandığını belirten üreticilerden Mevlüt Önal ise, domatesin market ve pazarlarda 3 liraya kadar satıldığına işaret etti. Önal, sözlerini şöyle sürdürdü: “Biz burada 25 kuruşa alıcı zor buluyoruz. İhracat olacak ondan sonra üretici gelecek malını satacak. Domatesin en azından şuanda 1 buçuk lira olması lazım. Halimiz çok kötü. Evimizde çocuklarımıza bakamıyoruz, sabahtan buraya geliyoruz mal satmaya çalışıyoruz. Eşim 3 gündür bunun peşinde. Ne işimize, ne gücümüze bakabiliyoruz. Evimizde çocuklarımız hasta, hastamıza bakamıyoruz. Buna yetkililer bir çare bulsun, çiftçiler birliğinin kurulmasını istiyoruz”