Gıda enflasyonun ateşini söndürecek kararlar yolda

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Türkiye’de gıda enflasyonun düşürülmesi için Gıda Komitesi’nin yaptığı çalışmaların meyvelerini vermeye başladığını belirterek, “Temel müdahale alanlarını belirledik, yakın zamanda üretici birliklerine destekler, lojistik destekleri, standartların mevzuata yansıtılması gibi hususlarda radikal adımları hayata geçireceğiz.” dedi.

Şimşek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de gıda enflasyonunun yüksek seyrinin yanı sıra gıda fiyatlarındaki aşırı oynaklığın genel enflasyon görünümünü ve öngörülebilirliği olumsuz yönde etkilediğini söyledi.

Gıda üretiminde başta mevsimsel koşullar olmak üzere çeşitli sebeplerden dolayı dalgalanmalar gözlendiğine işaret eden Şimşek, bu dalgalanmaların hemen hemen tüm ülkelerde gıda fiyatlarında oynaklığa neden olduğunu ancak Türkiye’de söz konusu oynaklıkların diğer ülkelere kıyasla kayda değer oranda yüksek bulunduğunu kaydetti.

Şimşek, gıda ürünlerinin hane halkı bütçesinde yüksek paya sahip olduğuna işaret ederek, enflasyon sepetinde de gıdanın payının yüzde 21,7 olduğunu hatırlattı.

Sadece enflasyon görünümü açısından değil, gıda sektörünün uzun vadeli stratejik konumu nedeniyle de gıda piyasasında arz ve fiyat oluşumuna dair aksaklıkların giderilmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Şimşek, hükümetin de bu konuya öncelik verdiğini, hem tüketicilerin hem de üreticilerin haklarının korunduğu ve piyasa mekanizması içerisinde en optimal çerçevenin ortaya çıkacağı modeller üzerine çalışıldığını ifade etti.

Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi’nin de çalışmalarını bu çerçevede yürüttüğünü anlatan Şimşek, “Merkez Bankasının sekreterya görevini üstlendiği komite, gıda ve tarım ürünlerindeki üretim, arz zinciri ve dış ticaret gelişmelerinin yanı sıra tarımsal üretime ilişkin mevcut düzenlemeler ve vergi ile teşvik sistemlerinin fiyat oluşumu üzerindeki etkilerini yakından izleyerek, fiyat istikrarını destekleyici ve enflasyondaki öngörülebilirliği arttırıcı tedbir önerileri geliştirmeyi ve uygulamaya koymayı amaçlıyor.” dedi.

– “Alınan tedbirler meyvelerini veriyor”

Şimşek, komitenin bugüne kadar bir çok tedbir aldığını dile getirerek, gıda enflasyonun düşürülmesi için yapılan çalışmaların meyvelerini vermeye başladığını söyledi.

Bu kapsamda, gıda ürünlerinde sağlıklı fiyat oluşumunu desteklemek amacıyla oluşturulan erken uyarı sistemi ile olağandışı fiyat artışlarının yaşandığı ürünlere yönelik kısa vadeli tedbirlerin geliştirildiğini anlatan Şimşek, sistemden elde edilen sinyaller neticesinde kuru bakliyat, buğday ürünleri, unlu mamüller ve çeşitli taze meyve-sebze ürünlerine ilişkin kısa vadeli tedbir önerilerinin komitede tartışıldığını kaydetti.

Şimşek, “Örneğin bu kapsamda ithalat bağımlılığının yüksek olduğu nohutta yüzde 19,3 olan gümrük vergisi, Bakanlar Kurulu kararı ile yerli üretimin devreye gireceği temmuz ayına kadar sıfırlandı.” ifadelerini kullandı.

Domates, biber, salatalık, patlıcan ve kabak gibi yazın tarlada yetişen, kışın ise yoğun olarak seralarda yetiştirilen ürünlerin özellikle sonbahar ve kış aylarında yoğun olarak ihraç edilmesinin mevsimsel koşulların beklenmedik etkileri ile birleşerek arz ve fiyat dalgalanmalarını derinleştirebildiğine dikkati çeken Şimşek, komitenin bu etkileri sınırlandıracak mekanizmalar üzerinde yoğun bir şekilde çalıştığını bildirdi.

Üretici birliklerinin güçlendirilmesine ilişkin bir eylem planının da Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulduğunu ve pilot çalışmalar gerçekleştirilerek nihai düzenlemelere ilişkin hazırlıkların tamamlanma aşamasına getirildiğini anlatan Şimşek, “Üretici birliklerinin güçlendirilmesi ile üreticilerin lojistik operasyonlarda aracılara bağımlılığı azalacak, finansmana erişim imkanları güçlenecek ve ürünlerini pazarlayabilme kapasiteleri artacak.” değerlendirmesinde bulundu.

– Sıra kararların uygulanmasında

Temel müdahale alanlarının belirlendiğini ifade eden Şimşek, yakın zamanda üretici birliklerine destekler, lojistik destekleri, standartların mevzuata yansıtılması gibi hususlarda radikal adımların hayata geçirileceğini açıkladı.

Şimşek, lisanslı depoculuğun geliştirilmesi kapsamında ürün ihtisas borsalarının kurulması, üreticilerin lisanslı depolara ürünlerini ulaştırmalarını teşvik edecek düzenlemelerin yapılması ve bu depolarda saklanan ürünlerin bankacılık sisteminde teminatlandırılması vasıtasıyla üreticinin finansmana erişiminin kolaylaştırılmasına yönelik reform paketinin kısa süre içerisinde onaylanarak yürürlüğe gireceğini bildirdi.

Üreticiden tüketiciye başta taze meyve-sebze olmak üzere işlenmemiş gıdada arz zincirinde oluşan ve yüzde 40-50’lere ulaşan fire oranını azaltmak için etkin bir kontrol mekanizması oluşturacaklarını belirten Şimşek, şunları kaydetti:

“Taze meyve-sebzede nakliyenin tamamen soğutuculu araçlarla gerçekleştirilmesi ve tarlada ürünün sınıflandırılarak uygun ambalajlamanın ardından sevk edilmesine yönelik teşvik paketleri oluşturulmasına ilişkin karar alındı. Toptancı hallerinde de soğuk hava depolarının kurulması, böylece ürünün tarladan çıkıp sofraya ulaşana kadar soğuk zincir içerisinde kalması hedefleniyor. Bu uygulamaların zaman içerisinde zorunlu hale getirileceği tebliğ ve düzenlemeler üzerinde de çalışılıyor. Bugüne kadar gerçekleştirilen Gıda Komitesi çalışmalarından çok önemli kazanımlar elde edildi, paydaşlar ile çözüm odaklı bir iş birliği süreci gelişti. Artık alınan kararların uygulama sürecine geçiyoruz.”